သင္မျမင္ဘူးေသးတဲ့ စကားလံုးတစ္လံုးကို ေတြ႕လုိက္ျပီဆုိရင္ အဲ့ဒီစကားလံုးရဲ့ အဓိပၸါယ္ကို ရွာေဖြဖုိ႔ အဘိဓာန္စာအုပ္ကို သင္ အရင္လုိက္ရွာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲ့ဒီစကားလံုးဟာ သင္တစ္ခါမွ မေတြ႕ဘူးေသးတဲ့ စကားလံုး- ဥပမာ - mellifluous တို႔ ascertain တို႔လုိမ်ိဳး ျဖစ္နုိင္သလုိ၊ သင္ေတြ႕ဖူးျပီးသား စကားလံုးျဖစ္ေပမဲ့ အသံုးျပဳပံု သိပ္မသိတဲ့ ေအာက္က ဝါက်မွာ သံုးထားတဲ့ ‘heart’ လိုမ်ိဳးစကားလံုးေတြ ျဖစ္နုိင္ပါတယ္။
‘HE FOUND HIMSELF RIGHT IN THE HEART OF THE CITY.’ (သူ ျမိဳ႕လယ္ေကာင္တည့္တည့္မွာ ေရာက္ေနတယ္လို႕ သိလိုက္တယ္။)
အဘိဓာန္စာအုပ္ထဲမွာဆိုရင္ heart ဆုိတဲ့ စကားလံုးအတြက္ ဖြင့္ဆုိခ်က္အမ်ားၾကီးရွိပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ရဲ့ ကုိယ္ခႏၵာထဲက ေသြးလည္ပတ္မႈစံနစ္အတြက္ အလုပ္လုပ္ေနတဲ့ နွလံုး (‘his heart stopped beating for a minute’) ကုိဆုိလုိသလို စိတ္ဆႏၵ၊ သေဘာထား၊ ခံစားမႈ ကိုလည္း ဆိုလိုပါတယ္။ (‘they had a change of heart’)
ဒါေပမဲ့ အဘိဓာန္ထဲမွာ ဆက္လက္ျပီး ေလ့လာၾကည့္ဦးမယ္ဆိုရင္ heart မွာေနာက္ထပ္ အပြားေတြ အမ်ားၾကီး ထပ္ရွိေနတယ္ဆိုတာ ေတြ႕ရပါမယ္။ ဥပမာ - ‘by heart’ (အလြတ္က်က္) ‘heart of stone’ (ေက်ာက္သားလို မာေက်ာတဲ့ နွလံုးသား) ‘have the heart to do something’ (လုပ္ရဲသည္/ လုပ္ရက္သည္) စသျဖင့္ အမ်ိဳးမ်ိဳးေတြ႕ရပါမယ္။ ဒါဆိုရင္ စကားလံုးတစ္လံုးရဲ့ အဓိပၸါယ္အမွန္ကို သင္ဘယ္လိုလုပ္ျပီး သိနုိင္မလဲ။
အဂၤလိပ္စာ ေလ့လာသူမ်ားအတြက္ကေတာ့ စကားလံုးတစ္လံုးကို အဓိပၸါယ္သိရုံေလာက္သာမကဘဲ အဲ့ဒီစကားလံုးကို မတူညီတဲ့အေျခအေနတစ္ခုခုမွာ ဘယ္လိုအဓိပၸါယ္နဲ႔ သံုးသလဲဆုိတာကိုပါ သိေအာင္လုပ္ဖို႔ အေရးၾကီးပါတယ္။ ဝါက်တစ္ေၾကာင္းထဲမွာ ထည့္ေရးထားတာမ်ိဳး မဟုတ္ရင္ စကားလံုးတစ္လံုးမွာ တိက်တဲ့ အဓိပၸါယ္မ်ိဳးမရွိနုိင္ေတာ့ပါဘူး။ ဥပမာ - heart ရဲ့ အဓိပၸါယ္က ဘာမဆို ျဖစ္နုိင္တာဘဲေနာ္။
အခ်ိဳ႕စကားလံုးေတြက်ေတာ့ ဘယ္လို မတူညီတဲ့ အေျခအေနမ်ိဳးမွာဘဲသံုးသံုး ပံုမွန္အားျဖင့္ တူညီတဲ့ အဓိပၸါယ္ေတြရွိတတ္လို႔ အဲ့ဒီစကားလံုးေတြကို မွတ္ရ၊ နားလည္ရလြယ္ကူေပမဲ့ heart လုိမ်ိဳး စကားလံုးေတြက်ေတာ့လည္း မတူညီတဲ့ အဓိပၸါယ္ကြဲ အမ်ားၾကီး ရွိၾကပါတယ္။
ဒါေပမဲ့ non-native speaker ေတြျဖစ္တဲ့အဂၤလိပ္စာေလ့လာသူေတြအဖို႔ ဘယ္လိုအဘိဓာန္မ်ိဳးေတြကမွ ျပီးျပည့္စံုတဲ့ အဘိဓာန္ မျဖစ္နုိင္ပါဘူး။ မိမိရဲ့ အရည္အခ်င္း အဆင့္နဲ႔ သင့္ေတာ္တဲ့ အဘိဓာန္ စာအုပ္ေကာင္းေကာင္း တစ္အုပ္ကသာ သင့္ကို ဘာသာစကား ေလ့လာေရးမွာ လမ္းညႊန္ေပးနုိင္ပါလိမ့္မယ္။
ျပည့္စံုတဲ့ ေခတ္ေပၚအဘ္ိဓာန္တစ္အုပ္မွာဆုိရင္ လု္ိအပ္တဲ့ အရာအားလံုးကို ပိုမုိျပီး ျပည့္ျပည့္စံုစံု ရွင္းလင္းျပထားတဲ့အျပင္ သီးျခားအေျခအေနတစ္ခုမွာ ဘာသာစကားက ဘယ္လုိပုံစံအလုပ္လုပ္သလဲ၊ စကားလံုးတစ္လံုးရဲ့ ျဖစ္ေပၚရာဇစ္ျမစ္နွင့္ မူရင္း အနက္အဓိပၸါယ္၊ ျပီးေတာ့ စကားလံုးကို အသံဘယ္လိုထြက္ရမလဲ စတာေတြကို ျပည့္စံုေအာင္ ေဖာ္ျပေပးပါတယ္။ အလြယ္ေျပာရရင္ Learner Dictionary ဆုိတဲ့ စာသင္သားသံုးတဲ့ အဘိဓာန္ေတြဟာ စကားလံုးေတြရဲ့ အေျခအေနအမ်ိဳးမ်ိဳးက အဓိပၸါယ္ေတြကို ေဖာ္ျပျပီး၊ ဘယ္လိုအသံုးျပဳရမလဲဆုိတာကိုပါ ေျပာျပပါတယ္။
စကားလံုးေတြရဲ့ အဓိပၸါယ္ကိုရွာေဖြၾကည့္ရႈတာဟာ ေကာင္းပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲ့ဒီမွာဘဲ ရပ္မထားလုိက္ပါနဲ႔။ စာသင္သားသံုး အဘိဓာန္ဟာ အဲ့ဒီေဝါဟာရရဲ့ အသံုးဝင္တဲ့ စကားလံုး၊ စကားတြဲ၊ စကားေျပာေတြအမ်ိဳးမ်ိဳးကို သင္ေပးပါတယ္။ ဥပမာ - ေဆးပညာစကားျဖစ္တဲ့ heart condition တုိ႔ heart transplant တုိ႔လုိမ်ိဳး၊ အီဒီယံေတြျဖစ္တဲ့ ‘it breaks my heart’ (ရင္က်ိဳးေအာင္ခံစားရသည္) စသည္ စသည္တို႕ အျပင္ အျခားအီဒီယံအမ်ိဳးမ်ိဳးတုိ႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ျပီးေတာ့လည္း စကားလံုးေတြရဲ့ အဓိပၸါယ္ကြဲျပားပံု အမ်ိဳးမ်ိဳးကို ရွင္းျပရင္း သင့္ရဲ့ ေဝါဟာရကိုလည္း ပိုမုိၾကြယ္ဝေစပါတယ္။ ဥပမာ တစ္ကယ့္ကိုယ္ခႏၵာအစိတ္အပို္င္းျဖစ္တဲ့ heart နဲ႔ စိတ္ခံစားမႈနဲ႔ဆုိင္တဲ့ စကားေတြမွာသံုးတဲ့ heart တုိ႔ရဲ့ ကြဲျပားျခားနားပံုကို ရွင္းျပရင္းနဲ႔ ေဝါဟာရၾကြယ္ဝေစတာမ်ိဳးျဖစ္ပါတယ္။
တျဖည္းျဖည္းေလ့လာရင္းနဲ႔ ေဝါဟာရအသစ္ေတြ၊ စကားအသစ္ေတြကို သင္မွတ္မိနားလည္သြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ စစ္မွန္တဲ့ ေလ့က်င့္မႈနွင့္ ပတ္ဝန္းက်င္မွာ အဲ့ဒါက သင့္ရဲ့ ေန႔စဥ္သံုး ဘာသာစကား အစိတ္အပုိ္င္းတစ္ခု ျဖစ္လာမွာဘဲ ျဖစ္ပါတယ္။