ျဗိတိသွ်ေကာင္စီ၏ အစီအစဥ္ျဖင့္ ယူေကႏိုင္ငံ Edge Hill University တြင္ Writer in Residence အျဖစ္ ၂၀၁၇ ႏိုဝင္ဘာလႏွင့္ ဒီဇင္ဘာလတြင္ သြားေရာက္ ေနထိုင္ခဲ့သည့္ ကဗ်ာဆရာ ေမာင္ေဒး အားေတြ႕ဆုံေမးျမန္းထားသည့္ အင္တာဗ်ဴးကို ေအာက္တြင္ဖတ္႐ႈႏိုင္ပါသည္။ 

Writer in Residency အစီအစဥ္ႏွင့္ စတင္ကြၽမ္းဝင္ျခင္း

အဂၤလိပ္ကဗ်ာဆရာ James Byrne နဲ႕ထိုင္းႏိုင္ငံ NGO တစ္ခုမွာလုပ္စဥ္က ဆုံဖူးပါတယ္။ သူ႕ရဲ့မဂၢဇင္းထဲမွာလဲ ကြၽန္ေတာ့ကဗ်ာေတြသုံးဖူးပါတယ္။ ဒီအစီအစဥ္မစခင္ ၅ လ၊ ၆ လေလာက္မွာ သူက သူစာသင္ေနတဲ့ Edge Hill University နဲ႕ ျဗိတိသွ်ေကာင္စီတို႕ပူးေပါင္းျပီး Writer in Residency အစီအစဥ္တစ္ခုရွိတဲ့အေၾကာင္းကို စသိျဖစ္တာပါ။ ကြၽန္ေတာ္က အဂၤလိပ္ကဗ်ာဆရာတစ္ခ်ိဳ႕ေတြကို ႏွစ္သက္ပါတယ္။ ယူေကကိုလဲမေရာက္ဘူးေသးတာရယ္ ျပီးေတာ့ဒီမွာ (ရန္ကုန္မွာ) ဆိုစာေရးတယ္၊ အလုပ္မ်ားတယ္၊ Residency သြားရင္ ေတြးဖို႕ ေရးဖို႕ အခ်ိန္ပိုရတယ္။ ဒီလိုနဲ႕ဒီအစီအစဥ္မွာ ပါျဖစ္သြားတာပါ။ 

ႏိုင္ငံတကာအေတြ႕အၾကဳံ 

ႏိုင္ငံတကာအႏုပညာအေတြ႕အၾကဳံ အေနနဲ႕ ၂၀၁၃ မွာ နယ္သာလန္ႏိုင္ငံကို Extrapool လို႕ေခၚတဲ့အဖြဲ႕က Artist-in-Residence အေနနဲ႕ဖိတ္လို႕ သြားဖူးပါတယ္။ ၂၀၁၅ မွာ Gothe Institute ကအစီအစဥ္နဲ႕ ဂ်ာမနီႏိုင္ငံ ဗိုင္မာျမိဳ႕မွာလုပ္တဲ့ symposium တစ္ခုကိုလဲ ေရာက္ခဲ့ပါတယ္။ အင္ဒိုနီးရွားမွာလုပ္တဲ့ ASEAN Poetry Festival နဲ႕ စင္ကာပူမွာလုပ္တဲ့ Singapore Writers Festival ကိုလဲသြားခဲ့ပါတယ္။ 

Residency အေတြ႕အၾကဳံ

Residency သြားျပီးကဗ်ာေရးရတဲ့ ထူးျခားခ်က္ကေတာ့ ေနရာ၊ေဒသေျပာင္းသြားတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႕ အႏုပညာရွင္ေတြအေနနဲ႕ ေဘးဖက္ဝန္းက်င္က အရာေတြ၊ ေနရာေတြ၊ လူေတြ ဒီလိုေတြနဲ႕ ဓာတ္ျပဳျပီး ေခါင္းထဲမွာ ေရးစရာ၊ ေတြးစရာေတြ ရလာတာပါ။ ယူေကကိုေရာက္ေတာ့လည္း သူ႕ႏိုင္ငံနဲ႕ ပါတ္သက္ျပီး အမ်ားၾကီးစဥ္းစားျဖစ္တယ္။ ဥပမာ - Brexit လို ကိစၥ၊ ေက်ာင္းသားေတြနဲ႕ေျပာဆိုရာမွာသိလာတဲ့ ယဥ္ေက်းမႈအရ၊ ႏိုင္ငံေရးအရ ဖလွယ္ျပီးရလာတဲ့ အျမင္ေတြ။ ေနာက္ပါတ္ဝန္းက်င္ ေစ့ေဆာ္မႈေတြ အသစ္ပါလာတဲ့အတြက္ ကဗ်ာမွာဒါေတြပါလာပါတယ္။ ျပီးရင္ residency ရဲ့အစီအစင္တစ္ခုအေနနဲ႕ Tate Liverpool ျပတိုက္မွာရွိတဲ့ Tracy Emin နဲ႕ William Blake တို႕ရဲ့ ပန္းခ်ီကားေတြကို ၾကည့္ျပီး တုန္႕ျပန္တဲ့အေနနဲ႕ ကဗ်ာေရးရတာလဲ အေတြ႕အၾကဳံအသစ္ပဲျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီကဗ်ာကိုလဲ အဲဒီျပတိုက္မွာပဲ ျပန္ျပီးဖတ္ခဲ့ပါတယ္။

အသစ္အဆန္း

ဒီလိုမ်ိဳး ပန္းခ်ီကားကိုၾကည့္ျပီး ပန္းခ်ီကားအေၾကာင္းကို သုေတသနလုပ္ျပီး ေစ့ေဆာ္မႈကိုဖန္တီးတာက ကြၽန္ေတာ့္အတြက္ အသစ္အဆန္းပုံစံျဖစ္ပါတယ္။ ဒါမ်ိဳးကို ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ PEN Myanmar နဲ႕ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ တစ္ျခားစာေပအဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုခုနဲ႕ပဲျဖစ္ျဖစ္ လုပ္ႏိုင္မယ္လို႕ထင္ပါတယ္။ ဥပမာ - အမ်ိဳးသားျပတိုက္က ဦးေငြကိုင္ပန္းခ်ီကားကို ျဖစ္ျဖစ္။ ဦးေပၚဦးသက္ပန္းခ်ီကားကိုျဖစ္ျဖစ္ ဒါမမဟုတ္ မႏၲေလးျမိဳ႕ကို တစ္ပတ္ပတ္ျပီး အဲဒီအေတြ႕အၾကဳံကို အေျခခံေရးတာပဲျဖစ္ျဖစ္ ဒါေတြက စမ္းသပ္လို႕ရတဲ့ အေနအထားရွိပါတယ္။ 

ပရိသတ္တုန္႕ျပန္မႈ

ေရာက္ခဲ့တဲ့ေနရာေတြက ပရိသတ္ေတြအေနနဲ႕ ျမန္မာကဗ်ာဆရာေတြကို ေတာ္ရုံေတြ႕ဖူးခဲ့ၾကမွာ မဟုတ္ဘူးလို႕ထင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သိခ်င္စိတ္၊ ေမးခ်င္စိတ္ေတြမ်ားတာ ေတြ႕ရပါတယ္။ Edge Hill University မွာ ေက်ာင္းသား၊ ေက်ာင္းသူေတြေရာ ဆရာေတြနဲ႕ပါ ေတြ႕ဆုံေဆြးေႏြးတဲ့အခါမွာလဲ ဒီလိုပဲစိတ္အားထက္သန္တာေတြကို ေတြ႕ရပါတယ္။ သူတို႕ကအာရွက ကဗ်ာေဗဒဘယ္လိုလဲဆိုတာကို ေတာ္ေတာ္စိတ္ဝင္စားၾကပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႕ႏိုင္ငံမွာ ႏိုင္ငံေရး၊ လူမႈေရးကိစၥေတြနဲ႕ ကဗ်ာနဲ႕ အျမဲလွ်က္ႏြယ္ေနတာမ်ိဳးကို သူတို႕စိတ္ဝင္စားၾကပါတယ္။ 

ဝမ္းေျမာက္အားရ

ေနာက္ထပ္အားရစရာ ဝမ္းေျမာက္ဝမ္းသာျဖစ္စရာ အေတြ႕အၾကဳံတစ္ခုက လန္ဒန္က SOAS University of London မွာလုပ္ခဲ့တဲ့ Literary Night အေတြ႕အၾကဳံပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒီပြဲကို SOAS ျမန္မာစာဌာနက ဆရာ Justin ကဦးေဆာင္ စီစဥ္ေပးတာျဖစ္ပါတယ္။ သူ႕ေက်ာင္းသား၊ ေက်ာင္းသူေတြထဲက ျမန္မာဘာသာကိုစိတ္ဝင္စားသူေတြ၊ ျမန္မာကဗ်ာကို ေလ့လာေနသူေတြလာၾကပါတယ္။ ေနာက္ျပီး ဆရာမၾကီးေဒၚဝင္ဒီေလာရုံလည္းလာပါတယ္။ တျခားစိတ္ဝင္စားတဲ့သူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားလည္း လာၾကပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္က ၂၁ ရာစုျမန္မာကဗ်ာအေၾကာင္းကိုေျပာခဲ့ပါတယ္။ ျပီးေတာ့ကြၽန္ေတာ့ရဲ့ Gasoline ကဗ်ာစာအုပ္ထဲက ကဗ်ာ ၄/၅ ပုဒ္ရြတ္ပါတယ္။ အေၾကာင္းအရာနယ္ပယ္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက အေၾကာင္းေတြကို ေတာ္ေတာ္ကိုအားရစရာ ေကာင္းေလာက္ေအာင္ေဆြးေႏြးျဖစ္ခဲ့တဲ့ ေႏြးေထြးတဲ့ညေလးျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။

"ဖန္တီးေရးသားျခင္း၏ တံခါးေပါက္မ်ားႏွင့္ ဝကၤပါလမ္းမ်ား"

ကြၽန္ေတာ့အေနနဲ႕ အခုမတ္လဆန္းမွာ "ဖန္တီးေရးသားျခင္း၏ တံခါးေပါက္မ်ားႏွင့္ ဝကၤပါလမ္းမ်ား" လို႕အမည္ေပးထားတဲ့ ဖန္တီးမႈအေရးအသားဆိုင္ရာ အလုပ္ရံုေဆြးေႏြးပြဲတစ္ခုကိုဦးေဆာင္ေဆြးေႏြးသူအျဖစ္ပါဝင္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီပြဲက ျဗိတိသွ်ေကာင္စီႏွင့္ Pen Myanmar တို႔ပူးေပါင္းစီစဥ္တဲ့ပြဲျဖစ္ပါတယ္။ ျပည္တြင္း၊ျပည္ပက စာေရးဆရာေတြရဲ့ အေရးအသားေတြကို ေလ့လာေဆြးေႏြးျပီး ေဆြးေႏြးပြဲကာလတြင္းမွာပဲ အေရးအသားတစ္ခုဖန္တီးျပီး အဲဒီအေရးအသားကို တက္ေရာက္လာသူအခ်င္းခ်င္း ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကပါတယ္။

ေရွ႕အစီအစဥ္မ်ား

ျဗိတိသွ်ေကာင္စီအေနနဲ႕ အခုလို residency အစီအစဥ္ေတြကို ဆက္လက္ျပီးပံ့ပိုးတာမ်ိဳးေတြ လုပ္သြားသင့္တယ္ ထင္ပါတယ္။ ဒီထက္နဲနဲ အခ်ိန္ပိုၾကာမယ္ဆိုရင္ ပိုေကာင္းပါမယ္။ ျပီးေတာ့လုပ္ျပီးခဲ့တဲ့ Hidden Words, Hidden Worlds အစီအစဥ္နဲ႕ ပါတ္သက္ျပီး အလုပ္ရုံေဆြးေႏြးပြဲေလးေတြ ခပ္စိတ္စိတ္ေလးလုပ္သြားႏိုင္ရင္လည္း ေကာင္းမယ္ထင္ပါတယ္။

ျဗိတိသွ်ေကာင္စီရဲ့ Hidden Words, Hidden Worlds (တိမ္ျမႇဳပ္ေနေသာ စကားလုံးမ်ားႏွင့္ တိမ္ျမႇဳပ္ေနေသာ ေလာကမ်ား) စီမံကိန္းနဲ႕ပတ္သက္ျပီး အေသးစိတ္သိလိုပါက ဤေနရာတြင္ ဖတ္႐ႈႏိုင္ပါတယ္။

See also

မျှဝေပါ